İznik Seramikleri

Dünya sanat tarihinde çok önemli bir yeri olan Türk çini ve seramik sanatının tarihi 8. ve 9. yüzyıllardan Uygurlara kadar uzanmaktadır. Ancak esas değişim Büyük Selçuklularla başlamış ve Anadolu Selçuklularıyla devam etmiştir.

Anadolu Selçuklu ve Büyük Selçuklu mirası, Anadolu'nun kültür tarihiyle başarıyla bütünleşmiştir.

Anadolu Selçuklu dönemindeki ilk büyük teknik gelişme, bugünkü İznik Çini Sanatının ana hatlarının oluşmaya başladığı, sırlı tuğla tekniği ve düz renkli çinilerdir. Bu dönemin renkleri turkuaz, kobalt mavisi, patlıcan moru ve siyahtır. Bu renklerde üretilen sırlı ve sırsız tuğlalar farklı düzenlemelerle, yatay, dikey, zikzak veya çapraz kompozisyonlarla kullanılır.

Anadolu Selçukluları'nın çini sanatına getirdiği bir diğer yenilik ise Mozaik tekniğidir. Geometrik kompozisyonların yaratıldığı bu teknikte, bitkisel motifler, kufi ve sülüs yazılar kullanılır. 16. yüzyıl ortalarına kadar süren bu teknikte renkler yine kobalt mavisi, patlıcan moru, turkuaz ve siyahtır.

Karşılaştığımız bu tekniklerin dışında sivil mimaride ve saraylarda kullanılan farklı tekniklerle de karşılaşıyoruz. Bunlar Minai, kürek tekniği ve lüster tekniğidir.

Minai tekniğinin en otantik örnekleri Konya Aladdin Sarayı'nda bulunur. Minai tekniğiyle üretilen bu çiniler mor, mavi, turkuaz, yeşil, kırmızı, kahverengi ve siyahtır. Bu teknikte boyaların bir kısmı çalılıklarda işlenirken bir kısmı da arkaya işlendikten sonra ikinci kez fırınlanır. Bu teknikte tema saray hayatını anlatan minyatürlerdir.

Turkuaz, kobalt, yeşil, mor ve siyah renklerin kullanıldığı yeraltı tekniğinin en güzel örnekleri Kubadabad Sarayı'nda görülmektedir. Bu teknikte resimler gizem altında işlenir ve ardından pişirilir. Bitkisel tasarımların yanı sıra insan ve hayvan motifli bu çiniler dünya sanat tarihinde önemli bir yere sahiptir.